Türkiye'de çok partili demokrasi güçlü temele sahip
Türkiye’de çok partili demokratik yapı kurumsal olarak sağlam temellere sahip olsa da, vatandaşların parti sistemine ve seçim süreçlerine dair bilgi düzeyi bu yapıyı yeterince desteklemiyor. Uzmanlara göre, farkındalık açığının kapatılması, demokrasinin daha geniş kitlelere ulaşması açısından kritik önemde.
araf 
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nın Ocak 2025’te yayımladığı güncel verilere dayanarak Türkiye'deki siyasi partilerin sayısı, üye sayıları, seçimlere katılım oranları ve halkın bu konuda sahip olduğu farkındalık düzeyini ele alan bir çalışma hazırlandı.
Türkiye'deki Siyasi Partiler ve Seçim Katılımı Üzerine Güncel Bir Değerlendirme
En Eski ve En Fazla Seçime Katılan Parti: Cumhuriyet Halk Partisi (CHP)
Türkiye Cumhuriyeti'nin çok partili siyasi yaşama geçişinden bu yana yapılan seçimlerde, en fazla seçime katılan parti Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) olmuştur. CHP, 1946'dan itibaren yapılan 21 genel seçimden 17'sine katıldı.
Öte yandan, en fazla seçim başarısı elde eden parti ise Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) olarak öne çıkmakta. 2001 yılında kurulan AK Parti, 2002 yılından itibaren yapılan 15 seçimde galip gelerek önemli bir başarıya imza attı.
Kıyaslama:
- En Fazla Seçime Katılan Parti: Cumhuriyet Halk Partisi (CHP)
- En Fazla Seçim Kazanan Parti: Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti)
Bu iki parti, Türk siyasetinin aktörleri arasında yer almakta olup, seçim katılım ve başarılarıyla öne çıkmaktadır.
Siyasi Partilerin Üye Sayıları
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı'nın 2025 yılı Ocak ayında yayımladığı verilere göre, Türkiye'deki siyasi partilerin üye sayıları şu şekildedir:
- AK Parti: 11.135.306
- Cumhuriyet Halk Partisi (CHP): 1.531.944
- Yeniden Refah Partisi: 622.847
- Milliyetçi Hareket Partisi (MHP): 495.447
- İYİ Parti: 412.744
- DEVA Partisi: 134.025
- Zafer Partisi: 71.732
- Memleket Partisi: 55.554
- Türkiye İşçi Partisi (TİP): 44.077
- Demokrasi ve Atılım Partisi (DEM Parti): 14.740
2024 Yerel Seçim Sonuçları
31 Mart 2024 tarihinde yapılan yerel seçimlerde, Türkiye genelinde 81 ilin tamamında seçimler gerçekleştirilmiştir. Seçimlerde toplam 30 büyükşehir belediye başkanlığı, 922 ilçe belediye başkanlığı ve 398 belde belediye başkanlığı için yarışılmıştır. Ayrıca, 1.282 il genel meclisi üyeliği ve 21.001 belediye meclisi üyeliği için de seçimler yapılmıştır.
Seçim sonuçlarına göre, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) 35 ilde belediye başkanlıklarını kazanarak en fazla ilde başkanlık elde eden parti olmuştur. Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) ise 24 ilde belediye başkanlıklarını kazanmıştır. Yeniden Refah Partisi (YRP) ise ilk kez katıldığı yerel seçimlerde 2 ilde belediye başkanlıklarını kazanmıştır. İYİ Parti, 1 ilde belediye başkanlığını kazanarak önemli bir başarı elde etmiştir.
Seçimlere katılım oranı ise %78,11 olarak gerçekleşmiştir. Bu oran, önceki yerel seçimlere göre artış göstermiştir.
Seçimlere Katılan Parti Sayısı
2024 yerel seçimlerinde, Yüksek Seçim Kurulu (YSK) tarafından belirlenen 35 siyasi parti seçimlere katılma yeterliliği kazanmıştır. Bu partiler arasında Cumhur İttifakı ve Millet İttifakı'nın yanı sıra bağımsız olarak yarışan partiler de bulunmaktadır. Seçimlere katılım, partilerin seçim stratejileri ve ittifaklar aracılığıyla şekillendi.
Halkın Siyasi Farkındalığı: Anket Sonuçları
Yaptığımız bir kamuoyu araştırmasında, katılımcılara şu iki soru yöneltildi:
- “Türkiye'de kaç tane siyasi parti var?”
- “Son seçime kaç parti katıldı?”
Bin kişilik örneklem grubunda, katılımcıların büyük bir kısmı yalnızca oy verdikleri partiyi veya tanınan birkaç büyük partiyi sayabildi. Çoğu kişi, Türkiye'de 150'nin üzerinde siyasi parti olduğunu ya da son seçimlerde 36 partinin yarıştığını bilemedi ve bu durum, siyasal farkındalığın, bireylerin kişisel siyasi tercihleriyle sınırlı kaldığını ortaya koydu.
Türkiye'de çok partili demokrasi kurumsal olarak güçlü bir temele sahip olsa da, vatandaşların partiler ve seçim süreçlerine dair bilgi düzeyleri bu yapıyı yeterince desteklemiyor. Bu farkındalık açığının kapatılması, demokrasinin tabana yayılması gerekiyor.
